پرورش مرغ تخم گذار صنعتی به روشی اطلاق می شود که در آن نژادهای مرغ تخم گذار استفاده می شود و شامل دو مرحله است .در مرحله نخست که مدتش در حدود ۱۸ هفته بوده و در آن جوجه یک روزه حدودا ۴۰ گرمی با مصرف حدود ۶ کیلوگرم دان به مرغی بالغ در حدود ۱۲۰۰ گرم تبدیل می شود .این جوجه ها اغلب ماده اند زیرا خروس ها در سالن جوجه کشی جداشده و حذف می گردند.این جوجه ها را در قفس و یا بستر پرورش می دهند.
مرحله دوم پرورش مرغ تخم گذار است که از ۸۰ هفتگی ادامه دارد و در آخر مرغها به کشتارگاه رفته و به صورت گوشت صنعتی مصرف می شوند.
اهمیت پرورش طیور
امروزه یکی از معیارهای پیشرفت جوامع وضعیت تغذیه به ویژه تغذیه پروتئین توسط افراد آن جامعه است .وظیفه متخصصین علوم دامی تولید پروتئین با حداکثر کیفیت و عملکرد و حداقل هزینه و بار محیطی می باشد فرآورده های طیور از مهم ترین منابع پروتئینی در اغلب کشورها می باشد .بطوریکه تولید و مصرف آن در اغلب کشورها با سرعت روز افزون در حال افزایش است .
اهمیت پرورش طیور از دو جنبه قابل بررسی است :
۱-اقتصادی
۲-بهداشت
۱-اهمیت اقتصادی پرورش طیور
الف – ضریب تبدیل غذایی
تعریف :مقدار غذایی که حیوان میخورد تا یک کیلوگرم محصول تولید کند.که این محصول میتواند گوشت ،تخم مرغ و یا شیر باشد.
ضریب تبدیل غذایی هر چه کوچکتر باشد راندمان غذایی ضریب تبدیل غذایی است.
ضریب تبدیل تولید گوشت مرغ در ایران تا ۵/۲ نیز میرسد در حالی که در کشورهای پیشرفته زیر ۲ و گاهی ۶/۱ است .
ب – سهولت تغذیه طیور
در تغذیه طویر از مواد متراکم و کم حجم استفاده می شود .همچنین بدلیل اینکه حس بویایی و چشایی طیور ضعیف است .طیور را با هر غذایی میتوان تغذیه نمود .ولی امکان بروز مسمومیت در اثر مصرف مواد خوراکی آلوده نیز بالا می رود.مثل مسمومیت با کپک یا چربی های فاسد و….
ج- سهولت پرورش
مهم ترین عامل محدود کننده پرورش ارتفاع منطقه است .امروزه در اغلب از مناطق گرم و یا سرد دنیا طیور به طور گسترده ای پرورش داده میشوند :زیرا عوامل محیطی موثر در پرورش متراکم طیور قابل کنترل هستند .ضمنا در واحد سطح میتوان مقادیر قابل توجهی محصول با بازده بالا تولید کرد .مثلا در هر متر مربع از بستر و یا قفس میتوان تا ۲۸ قطعه مرغ تخم گذار پرورش و تا ۴۲۰ کیلوگرم تخم مرغ از هر متر مربع استحصال کرد و یا در روش پرورش طیور در قفس علاوه بر سطح از فضا هم استفاده بهینه کرد .البته ارتفاع بالا یک عامل مهم محدود کننده است .
اهمیت بهداشتی پرورش طیور
عدم وجود بیماری های بین مرغ و انسان
تعداد وجود بیماری های مشترک بین انسان و طیور در مقایسه با دام بسیار کمتر است .
دلایل ضرورت مرغداری در ایران
علاوه بر موارد ذکر شده دلایل دیگری نیز برای توسعه مرغداری در ایران وجود دارد که ذیلا اشاره می شود :
– افزایش رشد جمعیت ۷/۱ درصدی به این معنی است که تا سال ۱۴۰۰ ،۲۴ میلیون نفر به جمعیت کشور افزوده می شود که نیاز به غذا دارند.
– پایین بودن سرانه مصرف سرانه پروتئین حیوانی و تولیدات طیور
– کاهش تولید و مصرف گوشت قرمز
– محدودیت در مصرف گوشت قرمز
– مزایای اقتصادی و بهداشتی
در کشور ۱۲۳ میلیون واحد دامی وجود دارد که ۸۳ میلیون آن از مراتع استفاده می کنند .در حالی که ظرفیت مراتع ۳۷ میلیون واحد دامی است .و مصرف گوشت قرمز در دهه گذشته از ۱۰ به ۸ کیلوگرم کاهش یافته است.
مشکلات صنعت مرغداری در ایران
۱) وابستگی به واردات مواد اولیه از خارج
۲) بالابود ضایعات و تلفات
۳) عدم تولید جوجه اجداد تخمگذار در کشور
۴) ضریب تبدیل ۲/۲ تخم مرغ
۵) عدم وجود مارکتینگ صحیح پس از تولید
۶) عدم بسته بندی گوشت و تخم مرغ به میزان مناسب
۷) نوسان قیمت
۸) عدم استفاده از متخصص و مدیر فنی
۹) بی برنامگی در واردات و صادرات
۱۰) در دست گرفتن نبض بازار و صنعت ،تولید واردکنندگان دان مرغ و ارگانهای شبه دولتی
۱۱) ضعف شدید مدیریتی در وزارت جهاد کشاورزی و شرکت پشتیبان امور دام و عدم نظارت بر ارگانها
سالنهای پرورش مرغ تخمی با سیستم قفس
پرورش مرغ تخمگذار در قفس
امروزه اکثر کشورهای پیشرفته برای پرورش و نگهداری مرغ ها از سیستم قفس اتومات و پیشرفته استفاده میکنند.
این روش به علت مزایای اقتصادی و بهداشتی که دارد علاوه بر مرغ های تخمگذار برای پرورش جوجه های گوشتی و حتی مادرهای گوشتی و تخمگذار به کار برده می شود.
در ایران هم ۹۰% مرغ های تخمگذار با این روش نگهداری میشوند.
جنس قفس باید محکم و در عین حال سبک و قابل ضدعفونی باشد.
– اندازه قفس ها باید طوری باشند تا در کمترین فضا مرغ نیز راحت باشد. ارتفاع آن هم باید به اندازه‌ای باشد که مرغ بتواند به راحتی در آن بایستد و عرض و طول آن هم به اندازه‌ای باشد که مرغ به راحتی بتواند به دور خود بچرخد.
– قفس ها، به هر شکلی که ساخته می شوند باید طوری تعبیه شوند که از فرار مرغ ها جلوگیری کنند و باز و بسته کردن آن ها هم آسان باشد تا در موقع واکسیناسیون یا گرفتن مرغ وقت زیادی را نگیرد بدین منظور پهنای در باید به اندازه کافی باشد.
سیستم دانخوری و آبخوری
سیستم آبخوری و دانخوری هنگام پرورش مرغ تخمگذار در قفس
دانخوری و آبخوری ها باید طوری طراحی شده باشند که از ریخت و پاش جلوگیری شود و همچنین مرغ بتواند به آسانی از آن ها استفاده کند.
• سیستم دانخوری واگنی این قفس‌ها دارای ساختاری مستحکم است که پس از سال‌ها استفاده متمادی مستهلک نمی‌شود.
در اکثر موارد، دانخوری در قسمت جلوی قفس نزدیک راهرو قرار داده می شود.
دان مورد نیاز از سیلوی ذخیره در بیرون سالن به وسیله اوگر بداخل سالن و هاپرهای دانخوری هدایت می شود.
بهترین نوع دانخوری که در این سیستم به کار می رود نوع ترافی بوده که می تواند به طور دستی یا اتوماتیک پر گردد. در عین حال ارتفاع آنها نیز باید قابل تنظیم باشد.
• سیستم آبخوری نیپل تمام اتوماتیک مجهز به سوزن‌های استیل و فنجان‌هایی می‌باشد که از خیس شدن کف قفس جلوگیری می‌کند.
در سیستم قفس می توان از انواع آبخوری فنجانی، پستانکی، ترافی و غیره استفاده نمود. در هر صورت ارتفاع آبخوری باید قابل تنظیم باشد تا طیور سنین مختلف بتوانند از آنها استفاده نمایند.
کف قفس ها
در هنگام پرورش مرغ تخمگذار در قفس باید به کف قفس ها توجه کرد و در صورت مناسب نبودن میتوان از کارتن و… استفاده کرد.
کف قفس باید از میله های مشبک ساخته شود. چشم های آن باید به اندازه ای باشد که هم مرغ به راحتی روی آن حرکت کند و هم مدفوع به سهولت از بین آن ها گذشته و پایین افتد. به علاوه کف آن باید خیلی محکم باشد که بتواند وزن مرغ را تحمل کند؛ نباید زبر و خشن باشد که باعث شکسته شدن تخم مرغ ها شود؛ شیب کف هم باید مورد توجه قرار گیرد زیرا شیب خیلی زیاد باعث خواهد شد که تخم مرغ به سرعت بغلتد و موجب ترک دار شدن تخم مرغها گردد و شیب کم باعث کثیف شدن و همچنین شکستن تخم مرغ در زیر پای مرغ خواهد شد.
معمولا اندازه چشمه توری ۳/۱ × ۱/۵ سانتی متر یا ۵/۲ × ۵/۲ سانتی متر بوده و ضخامت سیم توری حدود نمره ۱۴ می باشد.
سیستم جمع آوری تخم مرغ
قفس دارای تخم جمع‌کن و تسمه‌ی انتقال تخم مرغ و تیغه‌های تمیز کننده این تسمه است.
در این روش برای جمع آوری تخم مرغ از نوار نقاله استفاده می شود که خود منجر به خارج شدن سریع تخم مرغ از دسترس مرغ ها ، کاهش میزان شکسته شدن و جمع آوری سریع ترآنها می شود که افزایش کیفیت جوجه های حاصله را در پی خواهد داشت. ازطرفی وضعیت تخم مرغ های شکسته شده در قفس کمتر از ۲/۱ درصد است که این عدد درسیستم پرورش در بستر در بهترین شرایط به عددی کمتر از ۵/۴ درصد نمی رسد.
سیستم کود جمع کن
این روش دارای کود جمع کن طولی زیر شبکه سیمی و تسمه طولی انتقال کود به خارج از سالن است.
کودهای حاصله توسط نوار نقاله به صورت مستمر از سالن خارج شده که منجر به بهبود هوای داخل سالن ها شده و میزان تهویه مورد نیاز به ازای هر مرغ نسبت به حالت پرورش در بستر کاهش پیدا می کند که خود منجر به صرفه جوئی در مصرف سوخت و شرایط مطلوبتر برای پرورش مرغ های مادر شده و شیوع بیماری های واگیر دار را به حداقل ممکن می رساند.
مزایا و معایب پرورش مرغ در قفس
مزیت پرورش مرغ بومی در بستر، نسبت به نگهداری در قفس بیشتر است.
مزایای سیستم قفس:
- کنترل، بهداشت، واکسن، دارو، انتخاب و حذف مرغها آسان است.
- کوکسیدیوزوکرچی حذف می شود.
- می توان تعداد بیشتری مرغ را به صورت چند طبقه در فضائی کوچکتر پرورش داد. (استفاده بهتر از واحد سطح)
- مرغها غذای دقیق می خورند و ریخت و پاش غذا کمتر است.
- تخم مرغها تمیزتر و شکستگی کمتری دارند.
معایب سیستم قفس:
- سرمایه گذاری اولیه زیاد است.
- اگر وسایل خودکار نباشد کارگر بیشتری نیاز است.
- مرغها ازنظرفیزیولوزیکی وضعیت بدی دارند چون تحرک کمی دارند.
- لکه خونی تخم مرغها بیشتر می شود.
- اثر عوامل محیطی روی مرغها زیاد است.
شرایط نگهداری مرغ های تخمگذار
درجه حرارت مناسب برای پرورش مرغ تخمگذار در محدوده ۲۵ درجه سانتی گراد است. هر یک درجه افزایش دما منجر به کاهش راندمان تولید و افزایش ضایعات تخم مرغ در این شرایط میگردد. همچنین از وزن تخم مرغ ها نیز کاسته شود.
سالن پرورش باید از نور مناسب و تهویه لازم بهره مند باشد.
با به کارگیری سیستم خنک کننده تبخیری در سالن ها می تواند دمای سالن ها را نسبت به دمای محیط حدود ۱۹ درجه سانتی گراد کاهش داد، به همین دلیل این سیستم جهت مناطق گرم پیشنهاد می شود، همچنین با اعمال یک مدیریت صحیح پرورش مرغ تخمگذار در شرایط آب و هوایی گرم امکان پذیر، اقتصای و مناسب می باشد.
در یک اتاق ۱۵ متری با استفاده از سیستم قفس عمودی میتوان تا حدود ۳۰۰ قطعه مرغ تخمگذار در قفسهای ۴ طبقه نگهداری کرد.
سرمایه لازم برای نگهداری ۱۰۰۰ قطعه مرغ تخمگذار بومی تقریباً ۶۰ میلیون تومان است.
نژاد L.S.L نتیجۀ آخرین تحقیقات علمی شرکت LOHMANN آلمان بوده که با هدف بهبود ضریب تبدیل، ماندگاری بهتر، تولید افزون تر و انطباق بسیار باال با شرایط آب و هوایی ایران به بازار معرفی گردیده و به دالیل مذکور این نژاد توانسته است با تکیه بر ظرفیت ژنتیکی خود و عملکرد باالی تولید در مدت زمان کوتاهی با جلب رضایت
مرغداران سهم قابل توجهی از بازار تولید تخم مرغ ایران را به خود اختصاص دهد.
این نژاد توانسته با ماندگاری طوالنی در پیک تولید و عرضۀ ۱۴۵ تا ۱۲۳ عدد تخم مرغ یا ۲۵ تا ۲۱ کیلوگرم وزن به ازای هر قطعه مرغ طی ۴۱ ماه تولید، از کلیۀ رقبای خود پیشی گرفته و رکوردهای جدیدی را در صنعت تخمگذار از خود بجای گذارد. مقایسه میزان تولید L.S.L با سایر نژاد ها در این نمودار دیده میشود:
خصوصیات مرغ تخمگذار نژاد شیور:
شیور (shaver) نژادی کارآمد با مصرف خوراک پایین است که می تواند گزینه خوبی برای تولید کنندگان تخم مرغ باشد. این نژاد درصد تخمگذاری، ماندگاری و دوام تولید بالایی دارد که باعث می شود دوره تخمگذاری طولانی مدت داشته باشد. علاوه بر این، نژاد شیور در شرایط مختلف محیطی، فارمی و مدیریتی عملکرد مناسبی دارد.
مزایای مرغ تخمگذار شیور سفید:
- بازدهی اقتصادی بالا.
- ضریب تبدیل غذایی عالی.
- تولید تخم مرغ زیاد.
چرا باید مکمل ویژه نژاد شیور استفاده شود؟
مکمل مرغ تخمگذار نژاد شیور (shaver) بر اساس جدیدترین کاتالوگ نژاد شیور و با هدف افزایش راندمان تولید، تقویت سیستم ایمنی مرغ، بهبود ضریب تبدیل غذایی و بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ فرموله شده است.
مقدار مصرف مکمل ویژه نژاد شیور:
۲/۵ کیلوگرم مکمل ویتامینه + ۲/۵ کیلوگرم مکمل معدنی در هر تن جیره استفاده شود.
