نیوکاسل بیماری فوق واگیرداری است که دستگاه تنفسی و عصبی پرنده را درگیر کرده و می تواند در سالن های پرورشی تا ۱۰۰ درصد تلفات به همراه داشته باشد. به همین دلیل این بیماری به عنوان یکی از مهمترین خطراتی است که صنعت پرورش طیور را تهدید می کند.

منابع ویروس نیوکاسل:

• ترشحات دستگاه تنفسی
• مدفوع آلوده
• تمامی قسمت های لاشه پرنده بیمار

اشاعه بیماری نیوکاسل:

اشاعه ی این بیماری ارتباط مستقیم با ترشحات و به خصوص مدفوع پرندگان درگیر با بیماری را دارد همچنین عواملی مثل:

• غذای آلوده
• آب آلوده
• وسایل آلوده
• محیط و محوطه آلوده
• لباس های آلوده افراد مرتبط با پرندگان

می تواند در شیوع این بیماری تاثیرگذار باشد.

نشانه های تنفسی، عصبی و گوارشی بیماری نیوکاسل:

• سرفه کردنن و نفس نفس زدن
• بالهای افتاده و آویزان
• پیچ خوردگی سر و گردنن به یک سمت بدن
• افسردگی و عدم انجام فعالیتهای عادی
• فلج شدن ناقص یا کامل پرنده
• کاهش تولید تخم
• فلجی و در نهایت مرگ
• تورم سر و گردن
• خروج ترشحات از بینی
• اسهال

اقدامات بهداشتی و درمانی:

• ضدعفونی کامل و دقیق محوطه های درگیر و غیردرگیر
• انهدام درست و صحیح لاشه ها
• پرهیز و اجتناب از تماس با پرندگانی که وضعیت سلامتی مشخصی ندارند.
• کنترل میزان رفت و آمد افراد
• بهتر است که تمامی طیور موجود در فارم هم سن باشند.

پرورش کبک و به خصوص پرورش بلدرچین نسبت به پرورش سایر طیور از بازده بسیار بیشتری برخوردار است، همچنین توجه مردم به تغذیه ی صحیح در این سالها باعث شده گوشت و تخم کبک و بلدرچین که سرشار از پروتئین و مواد مغذی است مورد توجه قرار گیرد و به طبع تقاضا افزایش یابد.

این دو پرنده دارای مقاومت بالایی در برابر بیماری ها هستند و تلفات کمتری دارند. حال این سوال برای خیلی ها پیش می آید که بین پرورش کبک و پرورش بلدرچین کدام بهتر بوده و کدامیک دارای توجیهات اقتصادی بیشتری هستند؟

تفاوت کبک و بلدرچین

کبک و بلدرچین از دسته پرندگانی هستند که زود خود را با شرایط محیطی مختلف وفق می دهند. وزن بلدرچین حدود ۲۵۰ گرم می باشد در صورتی که کبک وزنی دو برابر آنها ( ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم در شرایط پرورشی) دارد.

طول دوره جوجه کشی کبک، ۲۴ روز و در هر قفس با ابعاد ۱ متر طول و ۶۲ سانتی متر عرض حدود ۱۵ کبک را جا داد. در صورتی که در یک قفس با همین ابعاد می توان ۳۳ بلدرچین را جای داد.

طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها ۱۸ روز و نسبت به سایر پرندگان بازدهی و تولید مثل سریع تری دارند.

اصول کلی پرورش این دو پرنده از جمله مکان، تجهیزات، شرایط نگهداری و تغذیه تقریبا یکسان است اما تفاوت های جزئی در پرورش آنها وجود دارد که یکی را بر دیگری پر بازده تر می کند.

تفاوت های اساسی در پرورش کبک و بلدرچین

• کبک ها نسبت به بلدرچین ها ترسوتر هستند و با نزدیک شدن افراد فرار می کنند در صورتی که بلدرچین ها اینگونه نیستند. همین عامل باعث می شود که بیشتر در معرض استرس قرار بگیرند و راندمان تولید آنها کاهش پیدا کند.
• مقاومت کبک ها نسبت به بلدرچین ها در مقابل بیماری ها کمتر است و در شرایط حاد شاهد تلفات بیشتری از کبک ها خواهیم بود. کبک ها مستعد بیماری های مرغی بوده و می توانند آن را به انسان نیز انتقال بدهند.
• دوره پرورش کبک نسبت به بلدرچین بیشتر است، آنها درسن ۷ ماهگی تخمگذاری کرده و کبک های گوشتی در ۴ ماهگی کشتار می شوند، در صورتی که بلدرچین سن تخمگذاری و کشتار کمتری (۴۰ تا ۵۰ روزگی) دارد.

حتی طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها نیز از کبک کمتر است و جوجه ها زودتر متولد می شوند. در نتیجه فرایند پرورش زودتر انجام می گیرد و سرمایه سریع تر به چرخه باز می گردد.

• یافتن مکان مناسب برای پرورش کبک ها مشکل است، خصوصیات رفتاری کبک به گونه است که به شرایط محیطی و طبیعی نیاز دارد.

آنها نیاز به نوک زدن به اشیای سخت و سنگ داشته و عادت هایی از این قبیل دارند، در صورتی که بلدرچین ها را می توان به راحتی درون یک اتاق کوچک و قفس های چند طبقه ای پرورش داد و بهترین بازده را در شرایط مطلوب از آنها داشت.

• پرورش کبک به صورت صنعتی در ایران کم است که این مساله هم می تواند یک عیب به حساب آید، همچنین پرورش کبک به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می پذیرد.

پرورش کبک به صورت سنتی محصولات بی کیفیت تری خواهد داشت و در این روش طول دوره پرورش آنها زیاد بوده و وزن جوجه ها افزایش چندانی پیدا نمی کند در صورتی که اگر پرورش آنها به صورت صنعتی انجام گیرد درآمدزایی بسیار بهتری خواهد داشت.

همچنین در روش سنتی، عدم دسترسی به کشتارگاه صنعتی معضلی برای سرمایه گذار ایجاد می کند. او باید یک سالن کشتار نیز راه اندازی کند که این مساله یک هزینه اضافی برای سرمایه گذار است…

• مساله مهم قیمت بالای گوشت و تخم کبک نسبت به بلدرچین است که تقاضای آن را نسبت به بلدرچین کمتر کرده است. مصرف کنندگان آن افرادی هستند که از نظر مالی مشکلی ندارند یا توسط دکتر مصرف آن برایشان تجویز شده است.

قیمت بالای کبک برای مردم به صرفه نیست در نتیجه تقاضای آن نسبت به بلدرچین کمتر است و با وجود نداشتن اتحادیه ای برای نظم دادن به فروش، بازار فروش مناسبی ندارد.

نتیجه گیری:

از موارد بالا به این نتیجه می رسیم که پرورش کبک نسبت به بلدرچین دارای ریسک بیشتری در سود آوری است در صورتی که پرورش بلدرچین با مدیریت صحیح و رعایت اصول می تواند به صورت تضمینی، بازدهی بالایی داشته باشد.

آگاهی از سن تخمگذاری بلدرچین، یکی از موارد بسیار مهمی است که می تواند پرورش دهندگان بلدرچین را هدایت کند تا برنامه ریزی دقیقی برای مزرعه و تولیدات خود داشته باشند.

هنگامی که سن تخمگذاری مشخص باشد، می توانید شرایط تخمگذاری را از پیش، برای بلدرچین ماده مهیا کرده و به این ترتیب تولید تخم بیشتری داشته باشید.

نکته مهمی که پرورش دهندگان باید به آن توجه کنند این است که، در صورتی که قصد خرید بلدرچین مولد در سن تخمگذاری را دارند، بهتر است از مراکزی خریداری کنند که از کیفیت نگهداری جوجه ها اطمینان کامل داشته باشند.

تخمین زمان تخمگذاری با استفاده از سن تخمگذاری بلدرچین

در برخی منابع اشاره شده که سن تخمگذاری بلدرچین در حدود ۴۰ تا ۴۵ روزگی است، اما می توان بیان کرد که بر اساس سن تخمگذاری، معمولا در حدود ۱۰ تا ۲۰ هفتگی، تولید تخم به حداکثر می رسد.

هنگامی که بلدرچین به این سن می رسد، در تمام فصول سال شرایط تخمگذاری فراهم بوده و می تواند تخم هایی با وزن حدود ۱۰ گرم تولید کند.

نکته قابل توجه در خصوص سن تخمگذاری این است که هنگامی که این پرنده ها به سن تخمگذاری می رسند، تخم هایی با طرح های منحصر به فرد تولید می کنند.

به معنای دیگر هر ماده تخم هایی می گذارد که طرح و رنگ پوسته آن با دیگری متفاوت است.

نژادهای مختلفی از این پرنده وجود دارد که از لحاظ تعداد تخم و سن تخمگذاری با هم متفاوت هستند.

هنگامی که سن تخمگذاری بلدرچین فرا می رسد، بسته به نژاد ممکن است در ۲۴ ساعت ابتدایی تنها ۲ تخم تولید کند و یا فاصله بین دو تخمگذاری می تواند ۲۴ تا ۳۰ ساعت باشد.

هر چه سن تخم گذاری افزایش می یابد، تعداد تخم هایی که تولید می کند نیز افزایش خواهد یافت.

عوامل موثر بر تخمگذاری بلدرچین

در زمان رسیدن به سن تخمگذاری، عوامل موثر بر تخمگذاری نقش پررنگی پیدا می کنند.

عواملی نظیر سن، نوع غذایی که بلدرچینها مصرف می کنند و به طور کلی شرایط تغذیه ای و نگهداری آنها، شرایط نوری که می تواند در بلوغ ماده ها اثرگذار باشد، وجود یا عدم وجود عوامل بیماری زا، عوامل استرس زا و مواردی از این قبیل، دمای نگهداری بلدرچین ها در سالنهای پرورشی، تراکم نگهداری و در نهایت نژاد آنها همگی از عوامل موثر بر سن تخمگذاری بلدرچین و کیفیت تخم ها به شمار می آیند و توجه به آنها می تواند موجب افزایش تولید تخم بلدرچین گردد.

قبل از سن تخمگذاری، چه عواملی بر روی تعداد و کیفیت تخم ها اثر می گذارد؟

علاوه بر موارد یاد شده، عوامل بسیاری می توانند پیش از رسیدن به سن تخمگذاری، نقش پررنگی در کاهش یا افزایش تعداد تخم ها و کیفیت آنها داشته باشند.

در زمان جوجه کشی و روزهای آغازین زندگی بلدرچین ها، ممکن است نحوه نگهداری از جوجه های ماده مناسب نباشد و همین امر می تواند در زمانی که سن تخمگذاری فرا می رسد، کاهش راندمان تولید را به همراه داشته باشد.

این موارد می تواند شامل تغذیه ناکافی و یا استفاده از مواد غذایی نامناسب در روزهای آغازین زندگی باشد.

هنگامی که جوجه ها از تخم خارج می شوند، باید نظارت دقیقی بر کیفیت و میزان غذای در دسترس آنها توسط پرورش دهنده به عمل بیاید تا از تغذیه کافی و مناسب آنها اطمینان حاصل گردد.

علاوه بر غذا، کمبود آب می تواند مشکلاتی نظیر دهیدراته شدن جوجه را در پی داشته باشد، که شاید در نگاه اول مشکل بزرگی به چشم نیاید اما هنگامی که سن تخمگذاری بلدرچین فرا می رسد این مورد می تواند اثر جبران ناپذیری بر تولید تخم داشته باشد.

عدم استفاده از تجهیزات استاندارد در سالن های پرورشی از دیگر مواردی است که موجبات ایجاد استرس و شرایط نامطلوب محیطی را برای جوجه های بلدرچین و حتی بلدرچین بالغ فراهم می آورد.

نباید این نکته را فراموش کرد که شرایط مناسب محیطی می تواند به جوجه های ماده کمک کند تا هنگامی که به سن تخمگذاری می رسند، بهترین عملکرد را در خصوص تعداد و کیفیت تخم های تولیدی داشته باشند.

تخمگذاری صحیح بلدرچین ها روی اصول و به صورت یکنواخت به عوامل زیادی بستگی دارد که می توان آن را به دو بخش عمده عوامل موثر در تخمگذاری بلدرچین قبل از دوره تولید و عوامل موثر بر تخمگذاری بلدرچین حین دوره تولید تقسیم بندی نمود .

عوامل موثر بر تخمگذاری بلدرچین قبل از شروع دوره تولید :

یک هچ ناموفق می تواند صدمات زیادی به بلدرچین های تولیدی آن وارد کند که مهم ترین علت آن می تواند از دست دادن آب باشد و همچنین در جوجه های یک روزه عدم دسترسی صحیح جوجه به آب می تواند باعث دی هیدراته شدن جوجه ها شود و این کم آبی بدن صدمات جدی به اندام های بلدرچین ها وارد خواهد کرد .

جیره غذایی :

مهم ترین عامل بر تخمگذاری بلدرچین ها استفاده از دان بلدرچین با کیفیت بالا می باشد . یک دان بلدرچین خوب تمامی موارد مورد نیاز بدن پرنده را در اختیار آن می گذارد و در اندازه ی درستی پلیت و یا مش شده است . حتما در مصرف دان بلدرچین به تاریخ مصرف آن توجه نمایید زیرا بهترین دان بلدرچین نیز در صورت فساد می تواند عامل صدمات جدی و حتی تلفات باشد .

توجه به این نکته خالی از سود نیست که بهتر است دان بلدرچین را در سه الی چهار دفعه در اختیار طیور قرار دهید . مصرف دان بلدرچین ها در هر روز حداکثر ۳۰ گرم می باشد بنابراین از قراردادن میزان اضافه تر دان بلدرچین در اختیار آن ها خودداری نمایید تا از چاقی ، بیماری پرولاپس و در نتیجه آن افت تخمگذاری بلدرچین جلوگیری شود .

آب در جیره غذایی بلدرچین :

وجود آب کافی با درجه حرارت مناسب یکی از ملزومات مهم پرورش بلدرچین است و عدم وجود آب و یا دسترسی ضعیف به آب برای بلدرچین ها می تواند باعث ایجاد وقفه در تخمگذاری بلدرچین و یا حتی تلفات سنگین در گله شود . بنابراین استفاده از یک آبخوری مناسب نوع و نژاد بلدرچین ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

هوای سالن و تأثیر آن بر تخمگذاری بلدرچین ها :

تهویه صحیح سالن و اکسیژن رسانی کافی باعث آن خواهد شد که بلدرچین ها کمتر با مشکلات و بیماری های تنفسی رو به رو شوند و تولیدات منظم و بهتری داشته باشید . دمای یکنواخت در تولید تخم توسط بلدرچین بسیار مهم است و استرس دمایی می تواند دلیل توقف تخمگذاری بلدرچین باشد .

تأثیر نور بر تخمگذاری بلدرچین :

نور دهی مناسب تأثیر جدی و مثبت بالایی بر روند تخمگذاری بلدرچین ها دارد به صورتی که ۱۶ الی ۱۸ ساعت نور باعث تسریع تخمگذاری بلدرچین خواهد بود .

قفس بلدرچین :

استفاده از یک قفس بلدرچین مکانیزه اصولی می تواند باعث فعالیت های بلدرچین ، جمع آوری سریع کود از زیر پای پرنده ، جمع آوری مکانیزه تخم ها ، در اختیار قرار گرفتن آب به صورت مداوم و خوراک دهی یکنواخت شود که همه این ها می تواند زمینه را برای راحتی بلدرچین و در نتیجه افزایش ضریب تخمگذاری آن باشد .

تجهیزات مرغداری و اصول و قواعد استفاده ی آن و اینکه استفاده از کدام نوع برای شما در راه اندازی مرغداری مناسب تر است ، هر آنچه باید در مورد تجهیزات مرغداری بدانید، در این مطلب به شما ارائه می دهیم.

تجهیزات آبخوری

رسیدن آب کافی ، تمیز با دمای مناسب به طیور یکی از حساس ترین و مهم ترین عوامل در راه اندازی سالن پرورش و یا راه اندازی مرغداری می باشد . آبخوری ها را می توان به دو دسته کلی آبخوری اتوماتیک و آبخوری دستی تقسیم بندی کرد .

آبخوری دستی :

این نوع آبخوری ها عموما از دو بخش به نام کلاهک آبخوری و کفی آبخوری تشکیل شده اند . اغلب کلاهک وظیفه نگهداری آب را بر عهده دارد ولی در برخی از موارد مخزن درون کفی آبخوری وظیفه نگهداری آب را برعهده دارد . اساسا آبخوری های دستی برای مرغداری کوچک ، مصارف خانگی و مرغداری های نیمه صنعتی کاربرد دارد .

لازم به ذکر است آبخوری دستی برای دادن دارو به پرندگان بسیار مفید است . در صورتی که شما قصد خرید آبخوری دستی را دارید پیشنهاد ما به شما خرید چند آبخوری کوچک تر به جای خرید آبخوری با حجم بالا است ، در این صورت شما می توانید سطح بیشتری را پوشش دهید و از انباشت طولانی مدت آب جلوگیری می گردد . در استفاده از آبخوری دستی نکته بهداشتی مهم تعویض دوره ای و ضد عفونی نمودن آبخوری طیور برای جلوگیری از بروز بیماری در طیور می باشد . در خرید آبخوری دستی به نوع آبخوری توجه داشته باشید تا بدانید آبخوری شما مناسب استفاده نوع پرندگانی که در اختیار دارید هست یا خیر . هم اکنون آبخوری های زیادی با طراحی های متفاوت مناسب برای استفاده به عنوان آبخوری مرغ ، آبخوری جوجه ، آبخوری بلدرچین ، آبخوری کبک ، آبخوری نیمچه و … در بازار موجود است که شما می توانید مناسب با نیاز خود بهترین مدل ها از این آبخوری ها را از فروشگاه دام و طیور تهیه نمایید .

آبخوری اتوماتیک :

آبخوری های اتوماتیک دارای انواع گوناگون با روش های کارکرد بسیار متنوع هستند . استفاده از انواع مختلف آبخوری اتوماتیک در سالن های پرورش مکانیزه ، مرغداری های صنعتی ، مرغداری نیمه صنعتی و حتی مرغداری خانگی بسیار مقرون به صرفه است و سبب آسودگی کار پرورش دهنده خواهد بود .

آبخوری آویز : آبخوری اتوماتیک آویز دارای انواع مختلفی می باشد . این آبخوری ها آب ورودی به کف قیف آبخوری خود را به وسیله مکانیزم تعبیه شده در بالای قیف آبخوری کنترل می نمایند .

آبخوری نیپل : آبخوری نیپل یکی از بهترین نمونه های آبخوری است که امکان استفاده برای تمامی طیور را  دارد شما می توانید آبخوری نیپل را با استفاده از کاسه نیپل استفاده نمایید تا از خیس شدن بستر مرغداری خود جلوگیری کنید .

همچنین دادن دارو به وسیله این آبخوری به طیور کار بسیار راحتی می باشد . باید توجه داشته باشید که آبخوری اتوماتیک نیپل را می توان در قفس های طیور استفاده کرد . هر نیپل می تواند برای ۳۵ کیلوگرم پرنده زنده کفایت کند .

تجهیزات دانخوری

دانخوری ها نیز مانند آبخوری ها همواره مورد اهمیت بوده اند و استفاده از یک دانخوری خوب باعث وزن گیری یکنواخت طیور می گردد و از هدر رفت دان جلوگیری می کند . دانخوری ها نیز به مانند آبخوری ها بیشتر به دو دسته کلی دانخوری اتوماتیک و دانخوری دستی تقسیم بندی می شوند که در زیر به بررسی آن ها می پردازیم .

دانخوری دستی :

این نوع از دانخوری ها بیشتر در پروش های خانگی ، مرغداری های نیمه صنعتی و آن دسته از مرغدارانی که قصد هزینه کردن را ندارند مورد استفاده قرار می گیرند .

شما می توانید از نمونه های مختلف دانخوری دستی استفاده نمایید ولیکن باید به این نکته توجه داشته باشید که یک دانخوری دستی خوب خوراک طیور را به صورت یکنواخت در اختیار آن ها قرار می دهد و بستر کافی برای استفاده تعداد بیشتری از طیور را فراهم می آورد ، همچنین باید دانست یک دانخوری خوب از پرت دان طیور جلوگیری می کند .

دانخوری دستی ناودانی ، دانخوری دستی سطلی یا همان دانخوری دستی سیلویی از پر طرفدارترین نمونه های دانخوری است که در بازار ایران به فروش می رسد . شما می توانید برای خرید بهترین دانخوری مناسب با نوع پرنده ای که در اختیار دارید .

دانخوری اتوماتیک :

دانخوری اتوماتیک بیشتر در مرغداری صنعتی ، سالن پرورش بزرگ ، مرغداری هایی که پرت دان و توضیع یکنواخت خوراک در گله اهمیت ویژه ای دارد بسیار کاربردی هستند . حتما به این نکته مهم توجه نمایید که دانخوری اتوماتیک دارای انواع بسیار متفاوتی می باشند .

قفس در پرورش بلدرچین یکی از مهمترین نکات در پرورش بلدرچین می باشد. متاسفانه یکی از عواملی که تاکنون باعث شده از سایر طیور استقبال نشود عدم تجهیزات مناسب بوده است. برای سود بیشتر در پرورش بلدرچین داشتن تجهیزات مورد نیاز و اولیه مهم می باشد. بهتر است  برای شروع کار پرورش بلدرچین از دستگاه جوجه کشی مناسب و فول دیجیتال از شرکت معتبر خریداری شود و بعد از تهیه دستگاه جوجه کشی، قفس بلدرچین از مهمترین تجهیزات در پرورش می باشد.

انواع قفس پرورش بلدرچین

قفس منبری یا کالیفرنیایی

در این مدل کود در کف سالن ریخته شده و یا درون گودالی که در کف سالن ریخته شده و یا درون گودالی که در کف در نظر گرفته شده ریخته می شود و توسط یک طبقه به بیرون سالن هدایت می شود این گونه قفس ها برای برای پرورش بلدرچین در واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی توصیه نمی شود.

قفس طبقه ای (باطری)

کود درون سینی یا نوار نقاله زیر هر طبقه ریخته می شود و به طور اتوماتیک یا دستی تخلیه می شود این نوع از قفس بلدرچین مناسب ترین حالت برای پرورش بلدرچین می باشد.

ابعاد قفس چگونه باید باشد

تجربه نشان داده که بلدرچین های تخمگذار در اجتماع های ۲۰ – ۳۰ به بالا محصولات بهتر بیشتری تولید می کنند. و همچنین برای کنترل بهتر بیماری ها و حذف سریع تر پرنده های معیوب اجتماع های بیشتر از ۳۰ بلدرچین مفید فایده نبوده. لذا از باکس هایی استفاده شود که بیشتر از ۳۰ بلدرچین باهم در ارتباط نباشند. بهترین ابعاد برای این تعداد ۹۰*۳۵ سانتی متر می باشد و ارتفاع مناسب ۲۵ الی ۳۰ سانتی متر می باشد.

جنس قفس بلدرچین

بهترین جنس برای ساخت قفس در پرورش بلدرچین استیل و آهن گالوانیزه می باشد که استیل به دلیل قیمت بالا معمولا استقبال نمی شود. استفاده از چوب و سیم توری و کلیه موادی که آلودگی را در لابلای ساختار خود جای میدهد پیشنهاد نمی شود. معمولا جنس قفس برای بلدرچین از ورق گالوانیزه می باشد.

آبخوری قفس بلدرچین

استفاده از آبخوری نیپل علاوه بر کنترل بهتر مصرف آب باعث جلوگیری از آلوده شدن آب می کند. نیپل ها انواع گوناگونی دارند (استیل ، پلاستیکی و سایر فلزات) معمولا نیپل های پلاستیکی برای بلدرچین ها کفایت می کند. اما نیپل های استیل از دوام و تکنولوژی بالاتری برخوردار است. استفاده از آبخوری های ناودانی و غیره به هیچ عنوان برای بلدرچین های تخمگذار و گوشتی داخل قفس توصیه نمی گردد.

دانخوری قفس بلدرچین

مهمترین قسمت قفس در پرورش بلدرچین دانخوری می باشد. استفاده از دانخوری های اتوماتیک زنجیری فقط در هنگامی توصیه می گردد که طول خط بیشتر از ۳۰ متر بوده و یا قیمت کارگر در منطقه فعالیت بالا باشد. جنس دانخوری ها ، قفس در پرورش بلدرچین باید از جنس ورق گالوانیزه باشد.

تهویه قفس بلدرچین

در نظر گرفتن فضای کافی بین سینی کود و کف قفس بالایی و سقف بالایی و سقف قفس پایین برای جریان بهتر هوا اهمیت بسزایی در تولید دارد متاسفانه تولیدکنندگان تجاری قفس بلدرچین در ایران به خاطر کاستن از هزینه ها به هیچکدام از این موارد دقت کافی نمی کنند.

استفاده از چوب و سیم توری و کلیه موادی که آلودگی را در لابلای ساختار خود جای میدهد پیشنهاد نمی شود.

استفاده از دانخوری های اتوماتیک زنجیری فقط در هنگامی توصیه می گردد که طول خط بیشتر از ۳۰ متر بوده و یا قیمت کارگر در منطقه فعالیت بالا باشد. جنس دانخوری باید از ورق فلز گالوانیزه و تراف باشد.

پرورش کبک و به خصوص پرورش بلدرچین نسبت به پرورش سایر طیور از بازده بسیار بیشتری برخوردار است، همچنین توجه مردم به تغذیه ی صحیح در این سال ها باعث شده گوشت و تخم کبک و بلدرچین که سرشار از پروتئین و مواد مغذی است مورد توجه قرار گیرد و به طبع تقاضا افزایش یابد.

این دو پرنده دارای مقاومت بالایی در برابر بیماری ها هستند و تلفات کمتری دارند. حال این سوال برای خیلی ها پیش می آید که بین پرورش کبک و پرورش بلدرچین کدام بهتر بوده و کدام یک دارای توجیهات اقتصادی بیشتری هستند؟

تفاوت کبک و بلدرچین

کبک و بلدرچین از دسته پرندگانی هستند که زود خود را با شرایط محیطی مختلف وفق می دهند. وزن بلدرچین حدود ۲۵۰ گرم می باشد در صورتی که کبک وزنی دو برابر آنها (۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم در شرایط پرورشی) دارد.

طول دوره جوجه کشی کبک، ۲۴ روز و در هر قفس با ابعاد ۱ متر طول و ۶۲ سانتی متر عرض حدود ۱۵ کبک را جا داد. در صورتی که در یک قفس با همین ابعاد می توان ۳۳ بلدرچین را جای داد.

طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها ۱۸ روز و نسبت به سایر پرندگان بازدهی و تولید مثل سریع تری دارند.

اصول کلی پرورش این دو پرنده از جمله مکان، تجهیزات، شرایط نگهداری و تغذیه تقریبا یکسان است، اما تفاوت های جزئی در پرورش آنها وجود دارد که یکی را بر دیگری پربازده تر می کند.

تفاوت های اساسی در پرورش کبک و بلدرچین

• کبک ها نسبت به بلدرچین ها ترسوتر هستند و با نزدیک شدن افراد فرار می کنند در صورتی که بلدرچین ها اینگونه نیستند. همین عامل باعث می شود که بیشتر در معرض استرس قرار بگیرند و راندمان تولید آنها کاهش پیدا کند.
• مقاومت کبک ها نسبت به بلدرچین ها در مقابل بیماری ها کمتر است و در شرایط حاد شاهد تلفات بیشتری از کبک ها خواهیم بود. کبک ها مستعد بیماری های مرغی بوده و می توانند آن را به انسان نیز انتقال بدهند.
• دوره پرورش کبک نسبت به پرورش بلدرچین بیشتر است، آنها در سن ۷ ماهگی تخمگذاری کرده و کبک های گوشتی در ۴ ماهگی کشتار می شوند، در صورتی که بلدرچین سن تخمگذاری و کشتار کمتری (۴۰ تا ۵۰ روزگی) دارد. حتی طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها نیز از کبک کمتر است و جوجه ها زودتر متولد می شوند. در نتیجه فرایند پرورش زودتر انجام می گیرد و سرمایه سریع تر به چرخه باز می گردد.
• یافتن مکان مناسب برای پرورش کبک ها مشکل است، خصوصیت رفتاری کبک به گونه ای است که به شرایط محیطی و طبیعی نیاز دارد. آنها نیاز به نوک زدن به اشیای سخت و سنگ داشته و عادت هایی از این قبیل دارند، در صورتی که بلدرچین ها را می توان به راحتی درون یک اتاق کوچک و قفس های چند طبقه ای پرورش داد و بهترین بازده را در شرایط مطلوب از آنها داشت.
• پرورش کبک به صورت صنعتی در ایران کم است که این مساله هم می تواند یک عیب به حساب آید، همچنین پرورش کبک به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می پذیرد. پرورش کبک به صورت سنتی محصولات بی کیفیت تری خواهد داشت و در این روش طول دوره پرورش آنها زیاد بوده و وزن جوجه ها افزایش چندانی پیدا نمی کند در صورتی که اگر پرورش آنها به صورت صنعتی انجام گیرد درآمدزایی بسیار بهتری خواهد داشت. همچنین در روش سنتی، عدم دسترسی به کشتارگاه صنعتی معضلی برای سرمایه گذار ایجاد می کند. او باید یک سالن کشتار نیز راه اندازی کند که این مساله یک هزینه اضافی برای سرمایه گذار است…
• مساله مهم قیمت بالای گوشت و تخم کبک نسبت به بلدرچین است که تقاضای آن را نسبت به بلدرچین کمتر کرده است. مصرف کنندگان آن افرادی هستند که از نظر مالی مشکلی ندارند یا توسط دکتر مصرف آن برایشان تجویز شده است. قیمت بالای کبک برای مردم به صرفه نیست در نتیجه تقاضای آن نسبت به بلدرچین کمتر است و با وجود نداشتن اتحادیه ای برای نظم دادن به فروش، بازار فروش مناسبی ندارد.

نتیجه گیری:

از موارد بالا به این نتیجه می رسیم که پرورش کبک نسبت به بلدرچین دارای ریسک بیشتری در سود آوری است در صورتی که پرورش بلدرچین با مدیریت صحیح و رعایت اصول می تواند به صورت تضمینی، بازدهی بالایی داشته باشد.

بلدرچین چینی رنگی که در چین، هندوستان، سریلانکا، آفریقای شمالی و استرالیا یافت می‌شود به بلدرچین سینه آبی نیز معروف است. این زیرگونه‌ها شبیه هم هستند اما تفاوت‌های جزئی دارند. برای مثال بلدرچین استرالیایی (شاه بلدرچین شرقی) که به نام کوترنیکس کوترنیکس لنی آتا روی پروبالش خطوط مشخص بیشتری دارد، ازاین‌رو لنی آتا نام‌گرفته. زیرگونه بلدرچین رنگی آفریقایی (کوترنیکیس آدونسونیه) به‌طور نزدیکی به این زیرگونه مربوط می‌باشد. بلدرچین رنگی چینی، کوچک‌ترین نژاد بلدرچین می‌باشد اندازه نرها ۱۲ سانتی‌متر و ماده‌ها ۱۳ سانتی‌متر می‌رسد.

ظاهری جمع‌وجور و گرد دارد، شبیه موش به‌سرعت به محیط اطراف می‌دود. بلدرچین چینی نر به‌مراتب رنگین‌تر از ماده می‌باشد، پشت و فرق سر با خطوط آبی‌رنگ و قهوه‌ای دیده می‌شود. پرهای سینه و دم قهوه‌ای مایل به قرمز و پرهای زیر گلو و سینه همراه با خطوط سیاه‌وسفید می‌باشد. بلدرچین ماده بارنگی سراسر مایل به قهوه‌ای با نقطه سیاه و خال‌های سفید در قسمت‌های بدن زرق‌وبرق کمتری دارد. پشتش کمی تیره‌تر از شکمش می‌باشد. لکه‌های سفیدروی گردنش وجود دارد اما هیچ خطی دیده نمی‌شود. در هر دو جنس نر و ماده منقار و چشم‌ها قهوه‌ای است.

شناسایی پرنده بلدرچین

برای شناسایی بیشتر و دقیق‌تر گونه‌ها و زیرگونه‌های بلدرچین به تکنیک کشت نمونه‌های DNA نیاز می‌باشد. در سال‌های اخیر تحقیقاتی بر روی ژن‌های وابسته به رنگ پرها در بلدرچین و سایر صفات مرتبط با آن صورت گرفته است. همین‌طور با استفاده شناسایی برخی از ژن‌ها، سویه‌های جدیدی از بلدرچین ایجاد کرده‌اند.

پرنده بلدرچین رنگی چینی (نوع‌های رنگی کو ترنیکس چایننسیس)

نوع‌های مختلف بلدرچین رنگی، به همان رنگی که هستند یا نژادهای رنگی غیر سفید یا رنگی تغییریافته (جهش‌یافته) خوانده می‌شوند، به‌عنوان‌مثال: آبی، آبی‌رنگی، یا آبی تغییریافته.

نقره‌ای

این نوع بلدرچین معمولی‌ترین جهش‌یافته است و همه‌ی پرهایش به رنگ تیره و روشن متفاوتی از خاکستری کم‌رنگ می‌باشد.

سفید

این نوع بلدرچین به‌طور کامل سفیدرنگ است، اگرچه زال (آلبینو) نیست. ممکن است در بعضی از آن‌ها چند پررنگی دیده شود، اما هدف تولید پرنده‌ای به سفیدی برف است.

سینه‌سرخ

این نوع بلدرچین صورتش تقریباً سیاه و خط سفیدی اطراف چشمانش وجود دارد. ناحیه قرمزرنگ از شکم شروع‌شده و به سینه و گلو ختم می‌شود.

سینه‌سرخ نقره‌ای

در این نوع بلدرچین پروبال خاکستری با سینه‌ی سرخ مایل به‌صورت به‌طور زیبایی تضاد پیداکرده است.

حنایی یا دارچینی (رنگ سبز زرد)

این نوع بلدرچین در استرالیا پرورش‌یافته، در اروپا حنایی و در آمریکا دارچینی (سبز زرد) نامیده می‌شود. اگرچه اختلاف‌هایی هم بین آن‌ها مشاهده‌شده مثلاً بلدرچین حنایی رنگ کمی تیره‌تر است. در این نوع علاوه بر نمونه‌های ذکرشده بلدرچین دودی رنگ، صورت آبی و حنایی سینه‌سرخ نیز وجود دارد.

آبی

این نوع بلدرچین پروبالش تیره و کاملاً آبی‌رنگ هستند.

در طلایی

این نوع که از اروپا منشأ گرفته، پرهای زرد با خطوط قهوه‌ای روشن دارد. همچنین یک نوع حنایی یا در سبز زرده و در صورت آبی وجود دارد. بدون شک در آینده تنوع رنگ بیشتری نیز تولید خواهد شد.

بلدرچین باب وایت (کولینیوس ویرجیانوس)

این بلدرچین هم مانند کوترنیکس پرنده مهاجرتی نیست و ترجیح می‌دهد در محل خود بماند. در آمریکا این پرنده ابتدا به عنوان پرنده شکار کردنی برای شکارچیان سودمند بود، اما شکار بی‌رویه، تغییر در استفاده از زمین و تأثیرات کشاورزی باعث شده تا روی جمعیت آن‌ها تأثیر منفی داشته باشد. سازمان حیات‌وحش و گروه آموزشی ماهیگیری دانشگاه ایالتی میسی سی پی میزان کاهش جمعیت آن را در سی سال اخیر (۲۰۰۰-۱۹۷۰) هفتاد درصد تخمین می‌زند.

ویژگی بلدرچین باب وایت این است که هم مانند کوترنیکس پرنده مهاجرتی نیست و ترجیح می‌دهد در محل خود بماند. در آمریکا این پرنده ابتدا به عنوان پرنده شکار کردنی برای شکارچیان سودمند بود، اما شکار بی‌رویه، تغییر در استفاده از زمین و تأثیرات کشاورزی باعث شده تا روی جمعیت آن‌ها تأثیر منفی داشته باشد. سازمان حیات‌وحش و گروه آموزشی ماهیگیری دانشگاه ایالتی میسی سی پی میزان کاهش جمعیت آن را در سی سال اخیر (۲۰۰۰-۱۹۷۰) هفتاد درصد تخمین می‌زند.

بلدرچین باب وایت درجایی که این پرنده برای مصارف غذایی پرورش داده می‌شود، نوع شرقی باب وایت سنگین‌تر و درنتیجه مناسب‌تر می‌باشد. در انگلستان بلدرچین باب وایت پرنده خانگی به‌حساب می‌آید و بیشتر از بیست زیرگونه از این نژاد وجود دارد. تعدادی از آن‌ها مانند بلدرچین باب وایت ماسک زده چنان کمیاب هستند که در حال انقراض گزارش‌شده‌اند.

جثه بلدرچین باب وایت روی‌هم‌رفته بزرگ‌تر از کوترنیکس تخم‌گذار است، اندازه بلدرچین نر تا ۲۵ سانتی‌متر و بلدرچین ماده تا ۲۷ سانتی‌متر گزارش‌شده است، هرچند که در مقایسه با دیگر پرندگان شکار کردنی نسبتاً کوچک است.

رنگ بلدرچین باب وایت

بلدرچین باب وایت در هر دو جنس نر و ماده این بلدرچین پشت، دم و فرق سر قهوه‌ای تیره، درصورتی‌که سینه، شکم و پهلوها کمرنگ‌تر هستند، با خط بندی‌های سیاه‌وسفید. یک خط راه‌راه سفید ابرو را پوشش داده و در نرها زیر گلو یک ناحیه سفیدرنگ وجود دارد. در بعضی ماده‌ها این ناحیه سفیدرنگ زیر گلو کوچک‌شده یا وجود ندارد و بارنگ زرد نخودی جایگزین شده است.

تأثیر رنگ در ماده‌ها کمتر مشهود است. نوک پرنده قهوه‌ای مایل به خاکستری، پاها قهوه‌ای مایل به زرد و چشم‌ها قهوه‌ای تیره است. بعضی‌ها معتقدند که بلدرچین باب وایت جذاب‌ترین پرنده است. تییر گزارش نموده است که این پرنده به‌راحتی اهلی می‌شود اما چون نسبت به نژادهای دیگر بلدرچین باب وایت تمایل به پرواز و فرود دارد بنابراین در محل پرورش آن امکانات لازم برای این منظور باید فراهم گردد. در پرورش مخلوط با دیگر نژادهای بلدرچین، به نژادهای کوچک‌تر از خود حالت تهاجمی نشان می‌دهد.

بلدرچین پرنده‌ای است با گونه‌های متعدد و طرح و رنگ‌های متفاوت که موردتوجه پرورش‌دهندگان قرارگرفته است. این پرنده به دلیل فاصله نسلی کوتاه، بلوغ جنسی زودرس، سرعت رشد سریع و به‌واسطه عکس‌العمل سریع در برابر کمبود مواد مغذی و شرایط محیطی به‌عنوان یک حیوان آزمایشگاهی موردتوجه محققین و مراکز پژوهشی قرارگرفته است. پرنده بلدرچین به لحاظ سن پایین قابل‌عرضه به بازار (حدود ۵-۶ هفتگی برای مصرف گوشت)، تخم‌گذاری خوب، ضریب تبدیل غذایی مطلوب، نیاز به فضای پرورشی کم نسبت به مرغ، مقاومت نسبت به بیماری‌ها و دارا بودن هزینه کم برای پرورش، توجه پرورش‌دهندگان تجاری را نیز به خود جلب کرده است. هم‌چنین بلدرچین در انواع زیرگروه‌ها و گونه‌های خود ازنظر زینتی نیز موردتوجه واقع گردیده است. تنوع محصولات این پرنده نیز قابل‌توجه است. در این مقاله در مورد فواید تخم بلدرچین ، پرنده بلدرچین ژاپنی و بلدرچین چینی و بلدرچین باب وایت نیز توضیحاتی ارائه می‌نماییم.

پرنده بلدرچین در کشورهای مختلف

برای قرن‌ها، گوشت بلدرچین یک غذای آسیایی و اروپایی بوده است. قبل از سال ۱۹۳۹ میلادی، کشور مصر صادراتی حدود ۳ میلیون بلدرچین زنده در سال به بازارهای اروپا عرضه می‌نموده است. همین‌طور از سال‌های حدود ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۴ میلادی بلدرچین از ژاپن به سانفرانسیسکو نیز عرضه می‌شده است. بام گارتنر در گزارش خود از بعضی از کشورهای آسیایی مانند ژاپن، چین، کره شمالی، کره جنوبی، هنگ‌کنگ، تایوان، سنگاپور، فیلیپین، هند و عربستان سعودی که در پرورش بلدرچین پیشرفت داشته‌اند، نام‌برده است.

در گزارش مذکور آمده است که به دلیل کیفیت قابل‌ملاحظه گوشت و تخم بلدرچین و دیگر فرآورده‌های تبدیلی آن باعث شده که در کشورهای مدیترانه‌ای و هم‌چنین در استونی، مصر، هلند و روسیه بلدرچین مصرف شود. در همین گزارش نشان داده‌شده است که در کلمبیا و کانادا، در سال ۱۹۸۹ به میزان ۱۵۵۰۰۰ قطعه بلدرچین تجاری و ۸۰۰۰۰ قطعه بلدرچین نیمه تجاری به همراه دو میلیون تخم بلدرچین تولیدشده است.

اهمیت بلدرچین

در اولین کنفرانس بین‌المللی بلدرچین در تارتوتالین کشور استونی در سپتامبر ۱۹۹۱ گزارش‌هایی مبنی بر اهمیت پرورش بلدرچین ژاپنی به‌عنوان منبع گوشت و تخم بلدرچین ارائه‌شده است. در ژاپن محصولات بلدرچین از ۷/۱ میلیون تن در سال ۱۹۶۵ میلادی به ۴۶/۸ میلیون تن در سال ۱۹۸۴ ارتقا که ۶۵ درصد آن به‌صورت فرآورده و ۳۵ درصد به‌صورت تخم بلدرچین به فروش رسیده است. متعاقب شروع تحقیقات اصلاح نژاد در کشور استونی از سال ۱۹۷۶ تولید بلدرچین از سال ۱۹۸۰ آغاز و هرسال به‌طور پیوسته میزان تولید بلدرچین افزایش‌یافته به‌طوری‌که از ۱ میلیون قطعه در سال شروع تولید، به ۷ میلیون قطعه در سال ۱۹۹۰ گزارش‌شده است.

مین وییلی گزارش کرد بلدرچین ژاپنی نژادی است برای تولید گوشت و تخم و اهمیت نسبی این دو محصول بین کشورها متفاوت است. در ژاپن و کشورهای جنوب شرقی آسیا تولید تخم در اولویت قرار دارد، درصورتی‌که در فرانسه و اروپا تولید گوشت، هدف اصلی پرورش بلدرچین است. در حال حاضر حدود ۷ میلیون پرنده بلدرچین در ژاپن پرورش داده می‌شود که حدود ۴ میلیون در شهر تویوهاشی نگهداری و قریب به ۷۰ درصد تخم بلدرچین در این منطقه تولید می‌شود.