پرورش کبک و به خصوص پرورش بلدرچین نسبت به پرورش سایر طیور از بازده بسیار بیشتری برخوردار است، همچنین توجه مردم به تغذیه ی صحیح در این سالها باعث شده گوشت و تخم کبک و بلدرچین که سرشار از پروتئین و مواد مغذی است مورد توجه قرار گیرد و به طبع تقاضا افزایش یابد.

این دو پرنده دارای مقاومت بالایی در برابر بیماری ها هستند و تلفات کمتری دارند. حال این سوال برای خیلی ها پیش می آید که بین پرورش کبک و پرورش بلدرچین کدام بهتر بوده و کدامیک دارای توجیهات اقتصادی بیشتری هستند؟

تفاوت کبک و بلدرچین

کبک و بلدرچین از دسته پرندگانی هستند که زود خود را با شرایط محیطی مختلف وفق می دهند. وزن بلدرچین حدود ۲۵۰ گرم می باشد در صورتی که کبک وزنی دو برابر آنها ( ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم در شرایط پرورشی) دارد.

طول دوره جوجه کشی کبک، ۲۴ روز و در هر قفس با ابعاد ۱ متر طول و ۶۲ سانتی متر عرض حدود ۱۵ کبک را جا داد. در صورتی که در یک قفس با همین ابعاد می توان ۳۳ بلدرچین را جای داد.

طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها ۱۸ روز و نسبت به سایر پرندگان بازدهی و تولید مثل سریع تری دارند.

اصول کلی پرورش این دو پرنده از جمله مکان، تجهیزات، شرایط نگهداری و تغذیه تقریبا یکسان است اما تفاوت های جزئی در پرورش آنها وجود دارد که یکی را بر دیگری پر بازده تر می کند.

تفاوت های اساسی در پرورش کبک و بلدرچین

• کبک ها نسبت به بلدرچین ها ترسوتر هستند و با نزدیک شدن افراد فرار می کنند در صورتی که بلدرچین ها اینگونه نیستند. همین عامل باعث می شود که بیشتر در معرض استرس قرار بگیرند و راندمان تولید آنها کاهش پیدا کند.
• مقاومت کبک ها نسبت به بلدرچین ها در مقابل بیماری ها کمتر است و در شرایط حاد شاهد تلفات بیشتری از کبک ها خواهیم بود. کبک ها مستعد بیماری های مرغی بوده و می توانند آن را به انسان نیز انتقال بدهند.
• دوره پرورش کبک نسبت به بلدرچین بیشتر است، آنها درسن ۷ ماهگی تخمگذاری کرده و کبک های گوشتی در ۴ ماهگی کشتار می شوند، در صورتی که بلدرچین سن تخمگذاری و کشتار کمتری (۴۰ تا ۵۰ روزگی) دارد.

حتی طول دوره جوجه کشی بلدرچین ها نیز از کبک کمتر است و جوجه ها زودتر متولد می شوند. در نتیجه فرایند پرورش زودتر انجام می گیرد و سرمایه سریع تر به چرخه باز می گردد.

• یافتن مکان مناسب برای پرورش کبک ها مشکل است، خصوصیات رفتاری کبک به گونه است که به شرایط محیطی و طبیعی نیاز دارد.

آنها نیاز به نوک زدن به اشیای سخت و سنگ داشته و عادت هایی از این قبیل دارند، در صورتی که بلدرچین ها را می توان به راحتی درون یک اتاق کوچک و قفس های چند طبقه ای پرورش داد و بهترین بازده را در شرایط مطلوب از آنها داشت.

• پرورش کبک به صورت صنعتی در ایران کم است که این مساله هم می تواند یک عیب به حساب آید، همچنین پرورش کبک به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می پذیرد.

پرورش کبک به صورت سنتی محصولات بی کیفیت تری خواهد داشت و در این روش طول دوره پرورش آنها زیاد بوده و وزن جوجه ها افزایش چندانی پیدا نمی کند در صورتی که اگر پرورش آنها به صورت صنعتی انجام گیرد درآمدزایی بسیار بهتری خواهد داشت.

همچنین در روش سنتی، عدم دسترسی به کشتارگاه صنعتی معضلی برای سرمایه گذار ایجاد می کند. او باید یک سالن کشتار نیز راه اندازی کند که این مساله یک هزینه اضافی برای سرمایه گذار است…

• مساله مهم قیمت بالای گوشت و تخم کبک نسبت به بلدرچین است که تقاضای آن را نسبت به بلدرچین کمتر کرده است. مصرف کنندگان آن افرادی هستند که از نظر مالی مشکلی ندارند یا توسط دکتر مصرف آن برایشان تجویز شده است.

قیمت بالای کبک برای مردم به صرفه نیست در نتیجه تقاضای آن نسبت به بلدرچین کمتر است و با وجود نداشتن اتحادیه ای برای نظم دادن به فروش، بازار فروش مناسبی ندارد.

نتیجه گیری:

از موارد بالا به این نتیجه می رسیم که پرورش کبک نسبت به بلدرچین دارای ریسک بیشتری در سود آوری است در صورتی که پرورش بلدرچین با مدیریت صحیح و رعایت اصول می تواند به صورت تضمینی، بازدهی بالایی داشته باشد.

محل حمله و نقاط ایجاد جراحت :

این بیماری یک بیماری عفونی بوده که معمولا بوقلمون به آن دچار می شود ولی نمی توان گفت که بلدرچین ها به آن مقاوم هستند و برعکس یکی دیگر از بیماری هایی که بلدرچین به آن حساسیت نشان می دهد همین بیماری است نقطه اثر این بیماری دقیقا مشخص نیست.

عامل بیماری و روش انتقال آن :

عاملی که این بیماری را در بدن یک دام ترتیب می دهد باکتریی از خانواده اریزژیلوتریکس است به نام آریزپیلوتریکی روزیوپاتیا که از دسته گرم مثبت ها می باشد و به مواد ضد عفونی کننده مقاومت نسبتا خوبی را از خود بروز می دهد و نکته مهمی که باید دانست این است که این عامل بیماری زا بیشتر در خاک های قلیایی یافت می شود چرا که این نوع خاک محیط مناسبی برای رشد آن است و تا چندین سال اجازه زنده ماندن را به این باکتری می دهد .

این میکروارگانیسم همچنین می تواند از طریق همان خاک به سایر پرندگان منتقل شود البته قابل ذکر است که به طور دقیق مشخص نشده که این باکتری چگونه و از چه راهی خود را به سلول های میزبان می رساند ولی معمولا بیماری بیشتر در پرندگانی ؛ مشاهده شده است که در مدت زمان کوتاهی قبل از ایجاد بیماری توسط عواملی مثل درگیری با سایر پرندگان که منجر به زخمی شدن پرنده شده؛ و یا هر نوع زخم برداشتگی دیگر داشته اند و یا از طریق خوردن و نوک زدن پرنده ها به لاشه پرنده دیگر که به علت این بیماری تلف شده است نیز منتقل می شود و نکته مهم دیگر آنکه باید از هر گونه عامل استرس زا در واحد پرهیز شود لذا پرنده مستعد این بیماری می شود.

از علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تب ، آسیب های جلدی لوزی شکل روی شکم ، بزرگی کپسول مفاصل ناشی از ادم

تشخیص بیماری :

مثل هر بیماری دیگر به جز مشاهده علائم بالینی و علائم کالبد شکافی برای تشخیص قطعی می توان مایع مشکوک را به کبوتر یا موش جوان تلقیح کرد و نتیجه را مشاهده نمود. همچنین برای حصول نتیجه از آزمایشگاه باید نمونه ها را از سرم بافت یا یک ضایعه پوستی و خون برای هیستوپاتالوژی برداشت نمود.

درمان و پیشگیری بیماری :

اولین عملی را که در جهت پیشگیری بیماری می توان انجام داد این است که قبل از آنکه فارم را احداث کنیم از اینکه قبلاً در آن منطقه یا آن سالن این بیماری رخ نداده اطمینان حاصل کنیم و در مرحله بعدی باید از واکسیناسیون باکتری کشته بیماری استفاده نمود که البته در سن ویژه خود باید انجام شود.

به جهت درمان بیماری نیز باید پنی سیلین پروکائین را در عضله بلدرچین بیمار تزریق نمود و در صورت عدم قطعیت بیماری می توان همین دارو را یا پنی سیلین را به آب آشامیدنی پرنده به مدت ۵ روز اضافه نمود و اگر بیماری قطعی باشد با استفاده از این روش پس از قطع دوره بیماری دوباره عود می کند.